[ Pobierz całość w formacie PDF ]
W sposób zaś nieścisły można wysłużyć komuś drugiemu pierwszą łaskę. Jeśli
bowiem człowiek w stanie łaski Bożej wypełnia wolę Boga, jest rzeczą stosowną i zgodną
z zasadami przyjazni, aby Bóg wypełnił wolę tego człowieka, którą jest pragnienie
czyjegoś zbawienia. Jednakowoż może niekiedy zaistnieć przeszkoda ze strony tego,
czyjego zbawienia pragnie ów sprawiedliwy. I do takiego właśnie wypadku odnosi się
tekst Jeremiasza, dopiero co przytoczony.
Odpowiedzi na zarzuty: 1. Wiara jednych ma wartość zbawczą dla innych na mocy
zasługi nieścisłej jedynie, nie zaś ścisłej.
2. Modlitwa w swej prośbie opiera się na miłosierdziu, zasługa zaś ścisła na
sprawiedliwości. Człowiek więc przez modlitwę wyprasza u Bożego miłosierdzia wiele
rzeczy na które jednak na mocy sprawiedliwości nie zasługuje. Jak mówi Daniel: Bo nie
ze względu na sprawiedliwości nasze składamy modlitwę przed obliczem Twoim, ale na
9
litości twoje mnogie .
3. Mówi się, że ubodzy biorąc jałmużnę, przyjmują drugich do przybytków
wiecznych, bądz to uzyskując dla nich przebaczenie przez modlitwę, bądz zasługując
przez inne dobre uczynki na mocy zasługi nieścisłej; bądz też, jeśli się te słowa wezmie w
sensie materialnym, znaczą one, że ktoś przez same uczynki miłosierdzia, które
względem ubogich wykonuje, zasługuje na przyjęcie do przybytków wiecznych.
A r t y k u ł 7 /7/
CZY CZAOWIEK MO%7łE WYSAU%7łY SOBIE
POWSTANIE Z UPADKU ?
Zdawałoby się, że człowiek może wysłużyć sobie powstanie z upadku. 1. To bowiem, o
co się słusznie Boga prosi, jak się zdaje można sobie wysłużyć. Nie ma zaś słuszniejszej
prośby - mówi św. Augustyn - jak o ton aby powstać z upadku; według tych słów Psalmu:
1
Gdy ustanie siła moja, nie opuszczaj mnie, Panie . Widać stąd, że człowiek może na
powstanie z upadku zasłużyć.
2. O wiele większą korzyść ma człowiek z uczynków własnych niż z cudzych. A
jednak można w jakiś sposób wysłużyć komuś drugiemu powstanie z upadku, podobnie
153
jak i pierwszą łaskę. Tym bardziej więc, sobie samemu zasłużyć można na powstanie z
upadku.
3. Człowiek, który był kiedyś w stanie łaski, wysłużył był sobie przez dobre
uczynki życie wieczne, jak wynika z tego, cośmy mówili poprzednio2. Ale do życia
wiecznego nikt dojść nie może, jeśli go łaska nie podniesie. Widocznie więc zasłużył na
powstanie z upadku przez łaskę.
A jednak inaczej mówi Ezechiel: A jeśli odwróci się sprawiedliwy od sprawiedliwości
swojej, a czynić będzie nieprawość, wszystkie sprawiedliwości jego, które czynił, nie
będą wspomniane 3. A więc do tego by powstać z upadków poprzednie zasługi nic mu nie
pomogą. Nikt przeto nie może wysłużyć sobie na przyszłość powstania z upadku.
Wykład: Nikt nie może wysłużyć sobie na przyszłość powstania z upadku ani na mocy
zasługi ścisłej, ani przez zasługę nieścisłą. Po pierwsze - nie można wysłużyć tego na
mocy zasługi ścisłej, ponieważ w istocie swej zależy ona od poruszenia łaski Bożej, to zaś
poruszenie ustaje, jeśli następuje grzech. Dlatego też wszelkie dobrodziejstwa, jakich
komuś Bóg udzieli po grzechu, które sprawią że człowiek powstanie z upadku, nie
podpadają pod zasługę. Poruszenie bowiem łaski poprzedniej nie dociera aż do tego
momentu.
Również zasługa nieścisła, na mocy której można komuś innemu wysłużyć
pierwszą łaskę, nie osiąga skutku ze względu na przeszkodę, jaką stanowi grzech u tego,
dla kogo się zasługuje. Jeszcze zaś bardziej udaremniona jest skuteczność takiej zasługi,
jeśli przeszkoda znajduje się i w tym, kto zasługuje i w tym, dla kogo zasługuje, obie te
przeszkody zbiegają się w jednej osobie. Dlatego w żaden sposób i nikt nie może
zasłużyć sobie na powstanie z upadku.
Odpowiedzi na zarzuty. 1. Pragnienie powstania z upadku, a także modlitwę o to nazwać
można sprawiedliwą dlatego, że zdąża do sprawiedliwości, ale nie dlatego że opiera się na
sprawiedliwości tak, jak zasługa. Opiera się bowiem na samym tylko miłosierdziu.
2. Można na mocy zasługi nieścisłej wysłużyć komuś drugiemu pierwszą łaskę,
ponieważ nie ma tam przeszkody przynajmniej ze strony zasługującego. Lecz przeszkoda
ta zaistnieje, jeśli tylko ktoś, po uzyskaniu zasługi przez łaskę, odstąpi od
sprawiedliwości.
3. Niektórzy utrzymywali że wysłużyć życie wieczne w sposób absolutny można
tylko przez akt łaski ostatecznej; w innym zaś wypadku zawsze pod warunkiem jeśli
wytrwa . Twierdzenie nierozumne, albowiem niekiedy akt łaski ostatecznej nie jest
więcej zasługujący od aktu poprzedniego, lecz przeciwnie mniej, ze względu na ciężar
choroby Stąd należy powiedzieć, że każdy akt miłości wysługuje życie wieczne w sposób
bezwzględny. Jeśli jednak zostanie popełniony grzech - uprzednia zasługa napotyka na
przeszkodę, tak że nie odnosi ona skutku. Podobnie jak przyczyny naturalne, z racji
zaistnienia przeszkody, skutków swych nie sprawiają.
154
A r t y k u ł 8 /8/
CZY CZAOWIEK MO%7łE WYSAU%7łY DLA SIEBIE
POWIKSZENIE AASKI I MIAOZCI ?
Wydaje się, że człowiek nie może wysłużyć dla siebie powiększenia łaski i miłości. 1.
Skoro bowiem ktoś otrzymał nagrodę, na jaką zasłużył, nie należy już mu się inna
zapłata; jak to jest o niektórych powiedziane, że wzięli zapłatę swoją 1. Jeśliby zaś kto
[ Pobierz całość w formacie PDF ]