[ Pobierz całość w formacie PDF ]
nadmienić, że na podstawie wytycznych Hitlera z dnia 30.3. 1941 r. i opracowanych przez
OKW Zasad traktowania komisarzy politycznych" z dnia 6.6.1941 r. (Dok. Norymb.
NOKW-1076) szef RSHA, SS-Gruppenführer Reinhard Heydrich wydaÅ‚ w dniu 17. 7. 1941 r.
rozkaz nakazujący zabijanie wszystkich radzieckich jeńców, którzy są lub mogą być nie-
bezpieczni dla narodowego socjalizmu. Według rozkazu przede wszystkim dotyczyło to wszys-
tkich wybitniejszych funkcjonariuszy państwowych i partyjnych, a zwłaszcza zawodowych
rewolucjonistów", wszystkich komisarzy ludowych Armii Radzieckiej, kierowniczych osobistości
w życiu państwowym, radzieckiej inteligencji, wszystkich %7łydów i tych wszystkich osób,
co do których ustalono, że są agitatorami albo fanatycznymi komunistami".
W dniu 8. 9. 1941 r. generał Hermann Reinecke (szef Wydziału Jeńców w OKW) wydal
rozkaz zawierający m.i. następujące przepisy: %7łołnierz bolszewicki utracił wszelkie prawo,
aby być traktowany jako honorowy żołnierz według konwencji genewskiej. Brak subordyna-
cji oraz czynny lub bierny opór należy natychmiast złamać przy użyciu broni. Kto do wy-
konania rozkazu nie użyje broni lub użyje jej nie dość energicznie, będzie karany. Do zbie-
gów należy strzelać natychmiast i bez uprzedzenia. Nie wolno nigdy strzelać na postrach.
Użycie broni przeciwko radzieckim jeńcom jest z zasady zgodne z prawem".
W poufnym rozkazie Glücksa z dnia 15.1.1942 r. jest mowa o selekcji radzieckich jeÅ„ców kierowanych
do obozów koncentracyjnych na wyniszczenie.
Nawet Canaris stał na stanowisku, że wszystkie te rozkazy są sprzeczne z zasadami
prawa międzynarodowego, według których zabijanie lub kaleczenie bezbronnych ludzi jest
Następny główny kontyngent więzniów stanowili Cyganie. Znalezli
się oni w obozach koncentracyjnych już na długo przed wojną, w ramach
akcji przeciwko aspołecznym. W Urzędzie Policji Kryminalnej Rzeszy
jedna placówka zajmowała się wyłącznie nadzorowaniem Cyganów.
W obozach cygańskich wyszukiwano osoby niecygańskiego pochodzenia;
które przyłączyły się do Cyganów, i umieszczano je w obozach koncen-
tracyjnych jako jednostki wykazujące wstręt do pracy lub aspołeczne.
Poza tym w obozach cygańskich stale przeprowadzano selekcję według
kryteriów biologicznych.
Reichsführer SS chciaÅ‚ zachować dwa główne, wielkie szczepy cy-
gańskie (nazw tych szczepów nie mogę już sobie przypomnieć).90 Jego
zdaniem byli to w prostej linii potomkowie indogermańskich ludów pier-
wotnych i zachowali zarówno swój typ, jak i obyczaje w stanie stosun-
kowo czystym. Mieli oni stać się przedmiotem specjalnych badań, mieli
zostać dokładnie zarejestrowani i objęci ochroną. Zamierzano zebrać ich
potem z całej Europy i przydzielić ograniczone obszary zamieszkania.
W 1937 1938 r. wszyscy wędrowni Cyganie zostali zgromadzeni w tak
zwanych obozach mieszkalnych położonych przy większych miastach,
aby można było nad nimi lepiej sprawować nadzór.
W 1942 r. wydany został rozkaz, w myśl którego na obszarze Rzeszy
wszyscy Cyganie oraz cygańscy mieszańcy powinni być aresztowani
i wysłani do Oświęcimia niezależnie od wieku i płci. Wyjątek sta-
nowili tylko Cyganie uznani za czystych pod względem rasowym,
należący do obu głównych szczepów; tych miano osiedlić w okręgu
Odenburg nad jeziorem Neusiedler. Cyganie przywiezieni do Oświęcimia
mieli pozostać na czas wojny w obozie rodzinnym.
Wytyczne jednak, na których podstawie przeprowadzono aresztowa-
nia, nie były dostatecznie dokładne. Poszczególne placówki Policji Kry-
minalnej różnie je interpretowały i w ten sposób doszło do aresztowa-
nia osób, które nie powinny były się znalezć wśród internowanych. Nie-
jednokrotnie aresztowano żołnierzy urlopowanych z frontu, którzy mieli
sprzeczne z poglądami żołnierskimi, a sam Rosenberg określał los radzieckich jeńców w Niem-
czech jako najwiÄ™kszÄ… tragediÄ™ (eine Tragödie grössten Ausmasses). Szef Głównego Dowództwa
Sił Zbrojnych (OKW) Wilhelm Keitel odpowiedział na zastrzeżenia Canarisa, że opierają się
one na poglądach żołnierskich o wojnie rycerskiej. W wypadku jeńców radzieckich chodzi na-
tomiast o zniszczenie światopoglądu i dlatego on, marszałek Keitel, zatwierdza wydane zarzą-
dzenia i popiera je osobiście.
Patrz też zeznania obecnego dyrektora Państwowego Muzeum w Oświęcimiu, K. Smolenia
z dnia 15. 12. 1947 r. (Dok. Norymb. NO-5849). M. Broszat w edycji: Kommandant in Au-
schwitz, s. 121 przyp. 2, dr J. Sehn: Obóz koncentracyjny Ośwlęcim-Brzezinka, s. 102 i n.
90
Według Broszata chodziło o Cyganów szczepów Sinte i Lallerie (Kommandant in
Auschwitz, s. 104, przyp. 4). Patrz również W. Polzer: Gauner-Wörterbuch, s. 35,
S. A. Wolf: Wörterbuch des Rotwelschen, H. Eller: Die Zigeuner - ein Problem, Krimi-
nalistik" 1954, nr 5 oraz J. Brandhuber: Jeńcy radzieccy w obozie koncentracyjnym
w Oświęcimiu, ,,Zeszyty Oświęcimskie" 1960, nr 4.
wysokie odznaczenia, byli kilkakrotnie ranni, a których ojciec, matka
albo dziadek itd. byli Cyganami lub cygańskimi mieszańcami. Znalazł się
między nimi nawet jeden z najstarszych towarzyszy partyjnych, którego
dziadek przywędrował do Lipska jako Cygan; on sam miał wielkie przed-
siębiorstwo w Lipsku i był uczestnikiem wojny światowej wielokrotnie
odznaczonym orderami. Była też między nimi studentka, przywódczyni
Związku Niemieckich Dziewcząt w Berlinie. Zdarzyło się jeszcze wiele
innych podobnych wypadków. Złożyłem o tym raport do RKPA, wskutek
czego przeprowadzono badania w obozie cygańskim i zarządzono wiele
zwolnień; jednakże ledwie dało się to odczuć w takiej masie uwięzio-
nych.
Nie pamiętam już, ilu Cyganów i cygańskich mieszańców było w obo-
zie oświęcimskim. Wiem tylko, że zapełnili całkowicie odcinek obozu
obliczony na 10 000 osób.91 Ogólne warunki egzystencji w Brzezince ab-
solutnie nie pozwalały na urządzenie obozu rodzinnego; brak podstawo-
wych warunków uniemożliwiał zatrzymanie tam, Cyganów choćby tylko
do końca wojny. Nawet należyte odżywianie dzieci było zupełnie nie-
możliwe, jakkolwiek przez pewien czas, powołując się podstępnie na roz-
kaz Reichsführera SS, otrzymywaÅ‚em w urzÄ™dach żywnoÅ›ciowych po-
żywienie dla małych dzieci. Lecz i to wkrótce się skończyło, gdyż Mini-
sterstwo Wyżywienia odmówiło obozom koncentracyjnym jakichkolwiek
specjalnych przydziałów dla dzieci.
W lipcu 1942 r. przyjechaÅ‚ do OÅ›wiÄ™cimia Reichsführer SS. Pokaza-
łem mu dokładnie obóz cygański. Obejrzał wszystko gruntownie; widział
przepełnione baraki mieszkalne, niezadowalające warunki higieniczne,
baraki szpitalne pełne chorych, oddział dla zakaznie chorych, widział
dzieci chore na nomę,92 chorobę, która mnie zawsze przejmowała grozą,
gdyż przypominała chorych na trąd, nieszczęsnych trędowatych, których
widziałem niegdyś w Palestynie te wymizerowane ciałka dziecięce
z wielkimi dziurami w policzkach, ten powolny rozkład żywego ciała!
Himmler wysłuchał liczb dotyczących śmiertelności wśród Cyganów.
91
Obóz cygański mieścił się na odcinku B IIe w Brzezince. W pierwszych miesiącach
1942 r. przybyło do obozu około 14 000 Cyganów. Wkrótce liczba ta powiększyła się do około
20 000. Na podstawie odnalezionych w 1947 r. obozowych ksiąg ewidencyjnych Cyganów (czę-
ściowo zniszczonych i nieczytelnych) można stwierdzić, że w okresie od marca do września
1943 r. zmarło z chorób i z wycieńczenia przeszło 7 000 Cyganów. L. Adelsberger podaje, że
na wiosnę 1942 r. przebywało w Brzezince 16 000 Cyganów. Autorka ta od maja 1943 r. przez
[ Pobierz całość w formacie PDF ]